Breaking news
Zapraszamy do współpracy w 2024 r.! Po więcej informacji skontaktuj się z nami mailowo: [email protected]

Bez wątpienia taksonomię należy rozpatrywać w kategoriach wyzwania aniżeli problemu. Podmiot prowadzący działalność w zgodzie z taksonomią, będzie miał znacznie łatwiejszy dostęp do środków z unijnych funduszy i to na korzystniejszych warunkach – podkreślają Przemysław Kałek i Krystian Andrzejewski z Kancelarii Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy Sp.k.

 Przemyslaw Kalek RSLegal

Przemysław Kałek, Radca Prawny, Partner

Krystian Andrzejewski RSLegal

Krystian Andrzejewski, Aplikant Radcowski
Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy Sp.k.

Rozmawiała: Izabela Żylińska

 

Czym jest taksonomia? Jakie były powody jej przyjęcia?

Unijną taksonomię można określić jako narzędzie służące do identyfikacji inwestycji wspierających zrównoważony rozwój, określające warunki, jakie musi spełniać dana działalność gospodarcza, aby została zakwalifikowana jako zrównoważona środowiskowo. Innymi słowy, taksonomia to mechanizm wspomagający w procesie przejścia na niskoemisyjną, odporną i oszczędną gospodarkę, poprzez przekierowanie przepływów środków finansowych w stronę zrównoważonych inwestycji, a także zwiększenie liczby takich inwestycji w ramach sektora prywatnego. Taksonomia ma istotne znaczenie w kontekście Europejskiego Zielonego Ładu, tj. przejścia na gospodarkę zrównoważoną i osiągnięcia przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 r.

Podstawowe uregulowania dotyczące taksonomii wprowadza aktualnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2020 r. ws. ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje. Koresponduje ono z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 listopada 2019 r. ws. ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych, którego treść przy okazji modyfikuje. Rozporządzenie ws. taksonomii nakreśla ogólne ramy dla unijnego systemu klasyfikacji inwestycji jako zrównoważonych. Ustanawia bowiem kryteria służące ustaleniu, czy dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo oraz w jakim stopniu. Jednym z głównych założeń rozporządzenia ws. taksonomii jest przekierowanie przepływów kapitału w stronę zrównoważonego inwestowania oraz rozwiązanie problemów związanych z tzw. „pseudoekologicznym marketingiem” (tzw. green-washing), rozumianym jako praktyka uzyskiwania nieuczciwej przewagi konkurencyjnej poprzez wprowadzenie do obrotu produktu finansowego jako przyjaznego dla środowiska, kiedy w rzeczywistości nie zostały spełnione podstawowe normy środowiskowe.

Do jakich spółek będzie miała zastosowanie taksonomia?

Zakres zastosowania rozporządzenia ws. taksonomii został określony w art. 1 ust. 2. Zgodnie z tym przepisem, oprócz przyjętych przez państwa członkowskie lub UE środków określających wymogi dla uczestników rynku finansowego lub emitentów w odniesieniu do produktów finansowych lub obligacji korporacyjnych, które są udostępniane jako zrównoważone środowiskowo, rozporządzenie ma zastosowanie do:

  1. uczestników rynku finansowego, udostępniających produkty finansowe, przez które należy rozumieć otwarte fundusze inwestycyjne, ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne, fundusze emerytalne, indywidualne zarządzanie portfelem oraz doradztwo ubezpieczeniowe i inwestycyjne, a także

  2. przedsiębiorstw, które podlegają obowiązkowi publikacji oświadczenia na temat informacji niefinansowych lub skonsolidowanego oświadczenia na temat informacji niefinansowych na mocy dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej (NFRD).

W tym ostatnim przypadku chodzi więc o duże jednostki interesu publicznego (spółki użyteczności publicznej), przekraczające na dzień bilansowy kryterium średniej liczby 500 pracowników w ciągu roku obrotowego.

Zakres podmiotowy rozporządzenia ws. taksonomii bez wątpienia ulegnie w przyszłości odpowiedniemu rozszerzeniu. Warto jednak podkreślić, że w praktyce wszyscy uczestnicy rynku będą mogli dobrowolnie skorzystać z rozporządzenia ws. taksonomii, aby zakwalifikować swoją działalność gospodarczą jako zrównoważoną. Co więcej, w stosunku do niektórych sektorów, w tym energetycznego, określanie czy dana działalność ma charakter zrównoważony środowiskowo, staje się standardem, co ma istotne znaczenie np. w kontekście pozyskania finansowania.

Jakie są najważniejsze obowiązki związane z taksonomią i w jaki sposób mają być realizowane?

Aby dana działalność gospodarcza została zakwalifikowana jako zrównoważona środowiskowo, musi spełniać określone kryteria przewidziane w art. 3 rozporządzenia ws. taksonomii. Zgodnie z tym przepisem, dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli:

  1. wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z celów środowiskowych określonych w art. 9 rozporządzenia ws. taksonomii;

  2. nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z tych celów środowiskowych;

  3. jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami określonymi w art. 18 rozporządzenia ws. taksonomii (minimalnymi gwarancjami są procedury stosowane przez przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą, które mają zapewnić przestrzeganie Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka, w tym zasad i praw określonych w ośmiu podstawowych konwencjach wskazanych w Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej podstawowych zasad i praw w pracy oraz zasad i praw określonych w Międzynarodowej karcie praw człowieka); oraz

  4. spełnia techniczne kryteria kwalifikacji, ustanowione przez Komisję na mocy przyjętych przez nią aktów delegowanych.

Rozporządzenie ws. taksonomii przewiduje dla uczestników rynku finansowego, którzy udostępniają produkty finansowe oraz przedsiębiorstw, które podlegają obowiązkowi publikacji oświadczenia na temat informacji niefinansowych, obowiązki w zakresie ujawniania informacji. Zgodnie z art. 5 rozporządzenia ws. taksonomii, w przypadku gdy produkt finansowy mający na celu zrównoważone inwestycje, służy do inwestycji w działalność gospodarczą, która przyczynia się do realizacji celu środowiskowego (w rozumieniu art. 2 pkt 17 rozporządzenia ws. ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych), informacje, jakie należy ujawnić obejmują:

  1. informacje o celu środowiskowym lub celach środowiskowych, określonych w art. 9 rozporządzenia ws. taksonomii, do realizacji których przyczynia się inwestycja w ramach danego produktu finansowego; oraz

  2. opis, w jaki sposób i w jakim stopniu inwestycje w ramach produktu finansowego są dokonywane w działalność gospodarczą, kwalifikującą się jako zrównoważona środowiskowo. W opisie tym określa się udział procentowy inwestycji w zrównoważoną środowiskowo działalność gospodarczą wybranych dla produktu finansowego, w tym szczegółowe informacje o udziałach procentowych działalności wspomagającej i przejściowej.

Do produktów finansowych promujących aspekt środowiskowy stosuje się odpowiednio powyższe zasady, a informacjom, jakie należy ujawnić towarzyszy określone w art. 6 rozporządzenia ws. taksonomii oświadczenie. W przypadku innych produktów finansowych niż wskazane powyżej, informacjom, jakie należy ujawnić towarzyszy natomiast oświadczenie, że inwestycje w ramach danego produktu finansowego nie uwzględniają unijnych kryteriów dotyczących zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej.

W stosunku do przedsiębiorców podlegających obowiązkowi publikowania informacji niefinansowych odpowiednią regulacje zawiera art. 8 rozporządzenia ws. taksonomii. Każde takie przedsiębiorstwo zawiera w swoim oświadczeniu na temat informacji niefinansowych lub w skonsolidowanym oświadczeniu informacje na temat tego, w jaki sposób i w jakim stopniu działalność tego przedsiębiorstwa jest związana z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo. Ujawniane informacje obejmują w szczególności:

  1. udział procentowy obrotu pochodzący z produktów lub usług związanych z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo; oraz

  2. udział procentowy nakładów inwestycyjnych oraz wydatków operacyjnych odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.

Szczegółowa treść, informacje oraz metody ich zapewniania, które mają być ujawniane, z uwzględnieniem specyfiki zarówno przedsiębiorstw finansowych, jak i przedsiębiorstw niefinansowych, oraz techniczne kryteria kwalifikacji, zostaną sprecyzowane w akcie delegowanym Komisji Europejskiej do dnia 1 czerwca 2021 r.

Jakie cele środowiskowe zostały wymienione w taksonomii? Jak odnoszą się do branży energetycznej?

Cele środowiskowe wymienione zostały w art. 9 rozporządzenia ws. taksonomii. Należą do nich:

  • łagodzenie zmian klimatu;

  • adaptacja do zmian klimatu;

  • zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich;

  • przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ);

  • zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola;

  • ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.

Szczegółowe postanowienia dotyczące tego, kiedy dana działalność kwalifikuje się jako spełniająca jeden z tych celów zawierają art. 10–15 rozporządzenia ws. taksonomii. Przykładowo, art. 10 rozporządzenia ws. taksonomii wskazuje, kiedy dana działalność spełnia kryteria jej kwalifikacji jako wnoszącej istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu. Warto również zwrócić uwagę na art. 16 rozporządzenia ws. taksonomii, który zawiera kryteria kwalifikacji działalności wspomagającej oraz art. 10 ust. 2, zawierający kryteria działalności przejściowej.

Celem uzupełnienia powyższych przepisów oraz art. 17 rozporządzenia ws. taksonomii, dotyczącego kwalifikacji działalności jako wyrządzającej poważne szkody dla tych celów środowiskowych, Komisja przyjmie stosowne akty delegowane, na podstawie których ustanowione zostaną dla każdego celu środowiskowego techniczne kryteria kwalifikacji służące ustaleniu, czy dana działalność gospodarcza służy realizacji tych celów środowiskowych lub wyrządza poważne szkody co najmniej jednemu z nich. Najwcześniej, bo do 31 grudnia 2020 r., przyjęte zostaną akty delegowane dotyczące celów związanych z łagodzeniem i adaptacją do zmian klimatycznych, które należy jednocześnie uznać za najistotniejsze z punktu widzenia sektora energetycznego. Akty te zaczną obowiązywać od dnia 1 stycznia 2022 r. Akty delegowane dotyczące pozostałych celów środowiskowych zostaną przyjęte do dnia 31 grudnia 2021 r. i będą stosowane od dnia 1 stycznia 2023 r.

Czy więc taksonomia stanie się problemem czy wyzwaniem dla polskiej energetyki?

Bez wątpienia taksonomię należy rozpatrywać w kategoriach wyzwania aniżeli problemu. Rozporządzenie ws. taksonomii rzeczywiście nakłada na określone podmioty dodatkowe obowiązki w postaci ujawnienia większej ilości informacji, jednakże idą za tym określone korzyści i perspektywy. Chociaż pełny kształt systemu kwalifikacji działalności będzie znany dopiero po wydaniu przez Komisję wszystkich aktów delegowanych, już obecnie można stwierdzić, że pewne wyzwanie może stanowić pierwszy krok unijnej taksonomii, jakim jest prawidłowe zakwalifikowanie danej działalności gospodarczej jako środowiskowo zrównoważonej. Wymagać to będzie bowiem szczegółowej analizy produktów wytwarzanych i usług świadczonych w ramach danej działalności gospodarczej oraz porównywania ich z klasyfikacją zawartą w rozporządzeniu ws. taksonomii. Równie problematyczne co prawidłowe zakwalifikowane działalności, jako zrównoważonej środowiskowo może okazać się określenie kiedy dana działalność gospodarcza, zgodnie z art. 3 lit. b) rozporządzenia ws. taksonomii, nie wyrządza szkód dla celów środowiskowych. Co prawda stosowne wytyczne zawiera w tym kontekście art. 17 rozporządzenia ws. taksonomii, jednakże część z użytych w tym przepisie pojęć można interpretować bardzo szeroko. Wątpliwości te powinny zostać jednak rozwiane po przyjęciu przez Komisję właściwych aktów delegowanych, określających techniczne kryteria kwalifikacji.

Jak taksonomia może przełożyć się na finansowanie inwestycji w krajowej energetyce?

Informacje ujawniane na podstawie rozporządzenia ws. taksonomii, oprócz oczywistych korzyści wizerunkowych, będą miały przede wszystkim istotne znaczenie w kwestii finansowania projektów infrastrukturalnych, zwłaszcza tych w sektorze energetycznym. Inwestycje niespełniające zasad zrównoważonego rozwoju w rozumieniu rozporządzenia będą miały problemy z jego uzyskaniem. Aktualnie coraz więcej inwestorów, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego, wycofuje się z finansowania przedsięwzięć, które nie wpisują się w obecny ekologiczny trend, jakim zmierza Unia Europejska, nie wspominając już o inwestycjach, które mogą bezpośrednio godzić we wskazane w rozporządzeniu ws. taksonomii cele środowiskowe. Podmiot prowadzący działalność niezgodną z taksonomią będzie mieć także duże trudności w pozyskaniu środków z unijnych funduszy. A contrario, podmiot prowadzący działalność w zgodzie z taksonomią, będzie miał znacznie łatwiejszy dostęp do finansowania na korzystniejszych warunkach.

Serdecznie dziękuję za rozmowę.

 

© Materiał chroniony prawem autorskim – wszelkie prawa zastrzeżone.
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy ARTSMART Izabela Żylińska. Więcej w Regulaminie.